Een van de bekende 'drogredenen' in de toegepaste logica, is het 'stroman-argument': men geeft een simplistisch beeld van het standpunt van de tegenstrever en gaat daar dan dapper tegen te keer. Hoewel in mijn artikel van 1979 uitdrukkelijk stond dat een uitvoerige uiteenzetting over mijn ethiek meer nuancering zou vergen, blijven Buekens en De Dijn me een 'utilist' of 'consequentialist' noemen (DM 31/1). Ik ben dat niet, zelfs niet in een 'eudemonistische' of 'rule-utilitaristische' zin.

Natuurlijk vermelden de evangeliën de liefde tot God en de mensen, maar dat is niet typisch christelijk: dat stond al in het Oude Testament. Bovendien vindt men aansporingen tot naastenliefde - zelfs 'bemin uw vijanden' - in Egyptische en Babylonische teksten, vele eeuwen vóór het ontstaan van de Bijbel. Etienne Vermeersch

Hans Geybels heeft iets tegen mijn 'oneliners' ('Jezus kroop niet bij de mensen in bed', Knack nr. 12). Voor zichzelf ziet hij daar
geen graten in: zo zou de kern van het evangelie luiden: 'bemin God en bemin uw naaste'; wel staat hij open voor de mening van anderen die alleen naar de naastenliefde verwijzen, of naar de eucharistie. Al die oneliners zijn echter fundamenteel fout.

Wie wil weten wat de kern van het 'euangelion', de boodschap van de apostelen, was doet er nog altijd goed aan het Nieuwe Testament te lezen. Het komt hierop neer: men moet geloven dat Jezus de zoon van God is, de Messias, die mens geworden is om door zijn lijden, dood en verrijzenis de mensen van de zonde te verlossen, en om aan allen die in hem geloven de verrijzenis en het eeuwig leven te garanderen. De doopsbelijdenissen en de 'credo's' of 'symbola' waren bedoeld om duidelijk te maken wat de kern van het nieuwe 'geloof' was. In geen enkele van deze credo's, ook het thans gangbare, kwam ooit het woord 'naastenliefde' voor. Natuurlijk vermelden de evangeliën de liefde tot God en de mensen, maar dat is niet typisch christelijk: dat stond al in het Oude Testament. Bovendien vindt men aansporingen tot naastenliefde - zelfs 'bemin uw vijanden' - in Egyptische en Babylonische teksten, vele eeuwen vóór het ontstaan van de Bijbel.

In de visie van Geybels zou het christendom dus helemaal niets nieuws gebracht hebben. Hij vindt ook nergens in het evangelie dat God de mensen straft; ik wel: 'ga weg van mij vervloekten in het eeuwige vuur...' (Mt. 25, 41 en 46). 'Strikt genomen mag de heteroseksuele daad alleen bedreven worden in de context van vruchtbaarheid.' Na de menopauze mogen vrouwen dus niet meer huwen? Zelfs Ratzinger zou zoiets niet durven te zeggen.

Of mijn visie op de hoofddoek uit buikgevoel voortkomt, kan iedereen nagaan die de 'oneliner' van 10.420 woorden op mijn webstek raadpleegt. Wat wel op buikgevoel berust, is het geloof in een leven na de dood. Bijna 2 miljard mensen geloven in hemel en hel, en ongeveer evenveel in wedergeboorte. Het buikgevoel lijkt weinig eenstemmig. Er is overigens geen enkele aanwijzing voor een voortbestaan van de mens, en er zijn talloze argumenten tegen.

Etienne Vermeersch 

A cause d’un certain nombre de mesures prises par des écoles ou des réseaux d’écoles, et à la suite de déclarations faites par des personnalités marquantes, la discussion au sujet de l’acceptation ou de l’interdiction du port du foulard islamique se trouve, depuis 2009, à nouveau au centre des préoccupations en Belgique, plus particulièrement en Flandre.

Islam en hoofddoek: met de breedhoeklens

('De islam en de hoofddoek in België : een bredere benadering')

Etienne Vermeersch — De Standaard, 15 februari 2010

Door een aantal maatregelen, uitgaande van scholen en schoolnetten en door uitspraken van vooraanstaande figuren uit de samenleving, is de discussie over het al dan niet verbieden van islamitische hoofddoeken een tijd geleden in het centrum van de belangstelling geraakt. In de debatten hierover is nauwkeurigheid en helderheid soms ver te zoeken.

Zo vernemen we dat het de bedoeling is “elke religieuze uiting uit de publieke ruimte te bannen”, terwijl, behalve één enkele figuur van extreem rechtse signatuur, niemand dat ooit heeft voorgesteld. Men vreest voor een terugdringen van “het principe van godsdienstvrijheid”, terwijl de discussie alleen betrekking heeft op één welbepaald gebruik: het dragen van de ‘hidjab’ in twee specifieke contexten: ambtenaren tijdens hun ambtsuitoefening en leerlingen binnen de muren van scholen voor minderjarigen.
Bovendien stellen we vast dat men in de diverse uiteenzettingen telkens weer slechts enkele, meestal dezelfde, aspecten van dit probleem belicht. Men heeft geen oog voor de ruime context waarin we deze conflictstof moeten situeren.

In hetgeen volgt willen we de gezichtshoek verbreden, door zo mogelijk alle hiermee verwante problemen te belichten en zowel de argumenten voor en tegen het bedoelde ‘hoofddoekenverbod’ tot op het bot te analyseren.