You are visiting this site in english. Only a small portion of the content is available in english. Switch to Dutch for more.

About Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch in zijn werkkamer

Dr. Etienne Vermeersch (*Sint-Michiels, May 2, 1934; † Ghent, January 18, 2019) was a Belgian philosopher, ethicist, classical philologist and skeptic. He was a professor and vice-rector at Ghent University.

Etienne Vermeersch was born into a Catholic family in the town of Brugge (Bruges); his father was a railway worker in Brugge. He studied Greek and Latin at the Sint-Lodewijk College in Brugge and in 1953 he entered the Jesuit order as a novice. After completing his training at the Old Abbey of Drongen, he obtained a degree in Classical Philology. However, during his university studies he gradually broke away from the Christian faith, became an atheist and philosophical materialist, and on December 23, 1958, he resigned from the order.

Vermeersch went on to study philosophy at the University of Ghent. In 1965 he obtained a doctorate, with a thesis on the philosophical implications of information theory and cybernetics. His advisor was the Belgian logician and philosopher of science Leo Apostel. In 1967 Vermeersch was appointed as a full professor at the same university. The classes that he taught included general introductions to philosophy and philosophy of science, philosophy from a historical perspective, the study of contemporary philosophy, philosophical anthropology, and the history of Christianity. Vermeersch taught these subjects until his retirement in 1997.

Vermeersch was known as a gifted teacher, as the tens of thousands of people who attended his classes could confirm. Together with Jaap Kruithof he was one of the icons of the University of Ghent. When Vermeersch explained something, however difficult or technical it might be, it became comprehensible, insightful, and almost always exciting and intriguing. He made a point of always thoroughly studying his subjects himself.

His scientific work relates to basic research of the human sciences, philosophical aspects of research on computer science and artificial intelligence, and the application of his information theory to the concept of culture.

Later in his career, Vermeersch placed more emphasis on general social and ethical problems, especially in the areas of environmental philosophy, cultural philosophy, and bioethics. This led him to become one of the most important pioneers of the legalization of abortion and euthanasia in Belgium.

Vermeersch was vice-rector at the University of Ghent from 1993 to 1997. He was a member of the Flemish Science Policy Council, the Board of Directors of the Flanders Interuniversity Institute for Biotechnology, the Environment and Nature Council of Flanders, and the Federal Science Policy Council. He was also the chairman of the Belgian National Advisory Committee on Bioethics.

On March 5, 1997, Vermeersch founded the University of Ghent film society, “Film-Plateau.” He was also the initiator of the renovation of the university cultural and congress center (“Het Pand”) in Ghent.

In 1998, the federal government set up the 'Vermeersch Committee' to link asylum policy to an increase in effective development aid and, on the other hand, to look for ethically responsible ways of assuring that the expulsion of failed or illegal asylum seekers would take place in a safe and humane way.

Etienne Vermeersch was one of the writers of the manifesto of the Gravensteen group, released in February 2008. In this manifesto an independent Flanders was seen as one of the (last) possibilities as a response to the refusal of French speakers to respect the language border. For Vermeersch, the left could also be in favor of the Flemish cause, which he saw as a social issue.

Vermeersch regarded overpopulation as the biggest global problem, stating that the population cannot continue to grow indefinitely on a finite planet. He linked this problem to the high level of consumption of the average Westerner. According to Vermeersch, the worldwide spread of Western norms will be catastrophic over time:

“From an ethical point of view, all people in this world have the right to enjoy everything that this world has to offer in the same way. But that also means a further increase in production, depletion of raw materials, generation of pollution, and eradication of ecosystems.”

“Both a decrease in the world’s population and a decrease in average consumption per person are absolutely necessary. Since we, in the rich countries, are the worst offenders in these regards, it is principally we that must give absolute priority to both birth control and the reduction of consumption of resources.”

Vermeersch therefore argued for governments, through intensive information campaigns, to provide easy access to contraception and improve the level of education, particularly among women. “In Taiwan, the anticipated decline in the birth rate was reached, in a short period of time—less than that of China—without any coercion. Women were visited, literally from house to house, with information, argumentation, and concrete methods for birth control. A similar development has occurred in Thailand.”

Professor Vermeersch was one of the most prominent skeptics in Belgium. He was a founding member of SKEPP, the Study Circle for Critical Evaluation of Pseudoscience and the Paranormal. Vermeersch insisted that exceptional claims demand exceptional evidence, especially in the case of assertions that are at odds with the current state of scientific knowledge.

Vermeersch was much in demand as a speaker. He was a fearsome debater who did not shy away from confrontation in intellectual, scientific, or political debates, and refused to be pigeon-holed on the right or left.

In 2008, he was voted the most influential intellectual in Flanders by 100 prominent Flemish people, for his broad knowledge in the field of philosophy, religion, and science. However, Etienne Vermeersch was anything but an ivory-tower intellectual; rather, he was a strongly socially-engaged philosopher and ethicist.

“When I criticize Christian texts, I am the anti-Christ; when I criticize communism, I am an agent of capitalism; when I criticize anti-Semitism, I am a left-wing Marxist. There’s not much that I haven’t been called.” — Etienne Vermeersch

Links to some notable quotes by Etienne Vermeersch.

Publications

Etienne Vermeersch published some eighty academic articles, ten entries in the in "Encyclopedia of World Literature", many opinion articles in newspapers and magazines. He also self-published three collections of his lectures.

Books

  1. Epistemologische Inleiding tot een Wetenschap van de Mens, Brugge, De Tempel, 1967, 401 pp.
  2. Hedendaagse Wijsbegeerte, Gent, Gakko, 1970, 151 pp.
  3. (*) De Ogen van de Panda. Een milieufilosofisch essay, Brugge, Van de Wiele, 1988, 72 pp.
  4. (*) Legalisering van Abortus. Bedenkingen bij de discussies in de Senaatscommissie, Mededelingen van het Centrum voor Milieufilosofie en Bio-ethiek aan de RUG, 1989, 32 pp..
  5. (*) Bio-ethiek. Een Inleiding, Universiteit Gent, Wetenschappelijke Nascholing, 19??, 32 pp.
  6. Van Antigone tot Dolly. Veertig jaar kritisch denken, Antwerpen, Hadewijch, 1997, 256 pp.
  7. De Rivier van Herakleitos, Antwerpen, Houtekiet, 2008 (met co-auteur Johan Braeckman)
  8. Dirk Verhofstadt in gesprek met Etienne Vermeersch. Een zoektocht naar waarheid, Houtekiet, 2010, 480 pp.
  9. De ogen van de panda, een kwarteeuw later, Houtekiet, 2010, 160 pp.
  10. Atheisme (uit de serie De Essentie), Uitgeverij Luster, 2010, 72 pp.
  11. De multiculturele samenleving (uit de serie De Essentie), Uitgeverij Luster, 2011, 70 pp.
  12. De ketter en de kerkvorst (Etienne Vermeersch & André Léonard), De Bezige Bij, 2014, 240 pp.
  13. Over God, Uitgeverij Vrijdag, 2016, 140 pp.

 

As Editor:

  1. (*) met L. Cassiers: Erfelijkheid: genetische tests en maatschappij, Leuven, Garant, 2000, 141 pp..
  2. (*) met L. Cassiers: Hérédité Tests génétiques et Société, Bruxelles, De Boeck, 2001, 137 pp..
  3. (*) met L. Cassiers, Y. Englert, A. Van Orshoven, Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Adviezen 1996-2000, Leuven, Garant, 2001, 263 pp.

 

Articles

  1. De zin van de begrafenis in de Griekse tragedie, Handelingen van het XXIVe Vlaamse Filologencongres, 1961, pp. 16-36.
  2. Chtonische motieven bij Aischulos, Handelingen XVI der Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Taal- Letterkunde en Geschiedenis, 1962, pp. 424-432.
  3. Information and philosophy, Studia Philosophica Gandensia, 1963, pp. 141-154.
  4. Het religieus levensstadium, in Kierkegaard Herdenking RUG , 1964, pp. 33-45.
  5. Some Remarks on the Analysis of the Culture Concept, Studia Philosophica Gandensia, 1965, pp. 161-213.
  6. Essai de definition d’un concept de forme comme notion de base liant le langage de la cybernétique à celui des sciences humaines, 5th International Congress on Cybernetics, 1968, pp. 3-10.
  7. Projet pour un homme artificiel, Le dossier de la Cybernétique, Marabout Université, 1968, pp. 198-217.
  8. In memoriam Prof. E.A. Leemans, De Brug, XI, 1969, pp. 161-164.
  9. Het ontstaan van de experimentele methode, Philosophica Gandensia, 7, 1969, pp. 7-38.
  10. Het wetenschappelijk experiment in de Oudheid en de Middeleeuwen, Anamnèsis, 1970, pp. 7-38.
  11. Projekt umjetnog sovjeka, Izazov kibernetici, 1970, pp. 179-198.
  12. Adorno und die Aufklärung, Philosophica Gandensia, 9, 1971, pp. 56-72.
  13. Feiten en objectiviteit in de massa-media, Wijsgerig Perspectief op Maatschappij en Wetenschap, 12, 1971, pp. 163-174.
  14. (*) De Eed van Hippokrates en de medische Ethiek, Annales Collegii Medici Antverpiensis, 1972, pp. 1-16.
  15. Wissenschaft Technik und Gesellschafskritik, Philosophica Gandensia, 12, 1973, pp. 155-166.
  16. Rationality, some preliminary remarks, Philosophica, 1974, pp. 73-82.
  17. (*) De filosofie van de gezondheid het welzijn en het geluk. Vervolmakingscyclus voor Verzekeringsgeneeskunde, 1974, pp. 77-89.
  18. (*) De klant is koning”, Congres van het Verbond der Verplegingsinstellingen, Hospitalia, pp. 76-84.
  19. Can science be made rational? Philosophica, 1976, pp. 151-168.
  20. (*) Artsencode of medische ethiek? De Vlaamse Gids, 1976, pp. 151-168.
  21. La crédibilité des experts, La Revue Nouvelle, 64, 1976, pp. 248-254.
  22. Wetenschappelijk advies of aanbeveling van wijzen ? Methodologische vragen, De Nieuwe Maand, 19, 1976, pp. 248-254.
  23. Epistémologie et hypothèses de Whorf, in Pinxten, R. (ed.) Universalism vs Relativism in Language and Thought, The Hague, Mouton, 1976, pp. 229-239.
  24. An analysis of the concept of culture, in: Bernardi, Bernardo, ed., The Concept and Dynamics of Culture, World Anthropology, The Hague, Mouton, 1977, pp. 9-73.
  25. (*) Televisie en Moraal, Achtste Vlaams Congres voor Communicatie- wetenschap, 1978, pp. 161-168.
  26. Forme et Information. Approche cybernétique d’une notion ancienne, in, Zètèsis Liber amicorum E De Strycker, 1979, pp. 43-45.
  27. Interdisciplinarity of the behavioral sciences, or a unified science of man, in: Jurkovich, R. & Paelinck, J.H.P., edd. , Problems in Interdisciplinary Studies, Brookfield, Gower, 1984, pp. 46-60.
  28. (*) Vrijzinnige waarden? De Moralist, 1985, pp. 148-152.
  29. Vooruitgang van wetenschap, ontvoogding of vervreemding? In Ontwikkeling, persoonlijkheid en milieu, Liber Amicorum William De Coster, 1986, pp. 415-422.
  30. (*) Het medisch beroepsgeheim. Ethische aspecten, Vlaams Tijdschrift voor Gezondheidsrecht, 1989, pp. 197-215.
  31. Enkele bijzondere karakteristieken van menswetenschappen, Antropologische Verkenningen, 1987, pp. 98-106.
  32. (*) met H. Van den Berghe: Dilemma’s in de genetica, Cultuurleven, jan. 1989, pp. 6-17.
  33. (*) Rechten van de patiënt, ethische aspecten, Vlaams Tijdschrift voor Gezondheidsrecht, 1989, pp. 197-215.
  34. Wetenschap wordt spelen met vuur, Reflector, oct. 1989, pp. 16-21.
  35. (*) Environment, Ethics and Cultures, in: Biosphere and Economy, Brussels, C.E.C., 1990, p. 1-40.
  36. Weg van het WTK-complex; onze Toekomstige Samenleving, Denkbeelden voor de 21ste eeuw, CLTM, Zeist, 1990, pp. 17-40.
  37. De maatschappelijke context van duurzame ontwikkeling , Duurzame Ontwikkeling, RMNO, 1990, pp.1-6.
  38. De ecofilosofische uitdaging, in: Oosterling, H.A.F. en Prins, A.W., (red.) Humanisme en Anti-humanisme ? Rotterdamse filosofische Studies, 1990, pp. 71-80.
  39. Theater voor de Toekomst, in: Theater Mens en Wereldbeelden, NTG, Gent, 1990, blz. 210-225.
  40. De Toekomst van de Milieufilosofie, in: Zweers, W., (red.) Op zoek naar een ecologische cultuur. Milieufilosofie in de jaren negentig, Amsterdam, 1991.
  41. The future of anthropocentrism, in: Van Nispen, J., & Douwe, T., edd., The quest for man, the topicality of philosophical anthropology, Assen, Van Gorcum, 1991, pp. 177-186.
  42. Tussen groei en wildgroei, in: Kritiek 22, Groei of geen groei? Debat over de oorzaken van de milieucrisis, 1991, pp. 33-41.
  43. (*) Ethische grenzen aan de gezondheidszorg, Bijblijven, 1991, pp. 40-49.
  44. (*) Human Rights and the Mentally Handicapped, in: Flanders East Europe Colloquium Proceedings, 1992, pp. 141-144.
  45. (*) Ethische problemen rond euthanasie in: Ouderen in Solidariteit, 1993, pp.237-248.
  46. Wetenschappelijke a priori’s tegenover het paranormale, in: Het paranormale ter discussie. Studium Generale , Rijksuniversiteit Utrecht, 1992, 81-93
  47. Kort Vertoog over de God van het Christendom, Parodos 37, 1993, pp. 4-30
  48. Naar een niet aliënerende wetenschap en technologie, in: In verhouding. Opstellen aangeboden aan R. Boehm op zijn 65ste verjaardag, Gent, Kritiek, 1993, pp. 83-87.
  49. Bijdrage en relevantie van de wetenschap bij het oplossen van maatschappelijke problemen. Paneldebat. In: Bevrijding of bedreiging door wetenschap en techniek, Pelckmans, 1993, pp. 59-83.
  50. The future of environmental philosophy, in: Zweers, W., & Boersema, J.J., edd., Ecology, Technology and Culture, Essays in Environmental Philosophy, 1994, Cambridge, The White Horse Press, pp. 272-286.
  51. (*) Ethical-philosophical aspects of human and animal experimentation, in: De Deyn, P.P., ed., The ethics of human and animal experimentation, London, John Libbey, 1994, pp. 3-12.
  52. Cultuur en Nationalisme, Ons Erfdeel, jan. 1994, pp. 73-82
  53. (*) with Lameire, N., Nephrological and moral aspects of physical torture, Nephrology, Dialysis and Transplantation , 1995, vol 1, pp. 160-161.
  54. Educatieve implicaties van een globale visie op milieuproblematiek, in, van Bergeijk J., Alblas, A.H., Visser-Reyneveld, M.I., Natuur- en milieu-educatie didactisch beschouwd, Wageningen, Wageningen Pers, 1995, 145-154.
  55. (*) “Droit de disposer de soi” versus “paternalisme”, in Masson J. & Schutyzer, K., (ed.), Agora. Les droits des citoyens européens et la santé, 1995, pp. 75-79.
  56. Het woord als wapen. Dispuut in PEN, Tijdingen, december, 1996, pp. 13-38
  57. Ontmoeting met een mens, in: Batens, D., (ed.) Leo Apostel, Tien filosofen getuigen, Antwerpen, Hadewijch, 1996, pp. 7-15.
  58. Culturele en wetenschappelijke geletterdheid, in: Soetaert, R. en Top, L., Een beeld van belezenheid. Over culturele geletterdheid. Den Haag, Sdu Uitgevers, pp. 31-36.
  59. (*) Ethical aspects of genetic engineering, in, Sterckx, S., Biotechnology, Patents and Morality, Aldershot, Brookfield, 1997, pp. 107-113.
  60. (*) Ethische implicaties van de reproductietechnieken, Tijdschrift voor Geneeskunde, 1997, pp. 985-989.
  61. (*) En de mens schept de natuur, in: Jan Van Pelt (ed.), Grenzeloze wetenschap Leuven, Garant, 1997, pp. 19-26.
  62. (*) Vrijheid als filosofisch en maatschappelijk vraagstuk in: Royakkers, L. M. M. & Sarlemijn, A., ( edd.), Stalking strafbaar gesteld, Deventer, 1998,. pp. 113-125
  63. De nieuwe politieke cultuur, Ons Erfdeel, 2, 1997, pp. 171-175.
  64. (*) Beschouwingen bij Tom Regans rechtenvisie, Ethiek en Maatschappij, 1998, pp. 83-85.
  65. De verkavelde universiteit in Vlaanderen, Ons Erfdeel, 1998, 1, pp. 33-36.
  66. Key-note Lecture in: Ethische aspecten in de besluitvorming rond een fabrieksontwerp, Werkconferentie, TU Delft, 1998, pp. 11-16.
  67. (*) Deskundigheid en demokratie. Opmerkingen bij het homeopathiedebat vanuit een wetenschapsfilosofisch oogpunt, in: Herman, Liber Amicorum Herman Vanden Berghe, 1999, pp. 51-52.
  68. (*) Individual rights versus societal duties, Vaccine, 17, 1999, pp. 814-817.
  69. (*) Over wetenschap, politiek en onwetendheid, De Morgen, 30/11/1998; Belgisch Tijdschrift voor Tandheelkunde, 1999, pp. 131-133;
  70. De partij van … milieu, redelijkheid en solidariteit, in: De Ceuleneer Geertje & Vermaercke, Geert, Stem op de Nieuwe Wereld, Leuven, van Halewijck, pp. 127-135.
  71. (*) Euthanasie in België, Filosofie en Praktijk, 2000, pp. 48-56.
  72. (*) Pain, what is it and why do we care? Symposium on ‘The science and philosophy of Pain’, Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 2001, 69, pp. 385- 391.
  73. Ecofilosofie: een nieuwe manier van denken? Ons Erfdeel, 2001, 4, pp. 543-552.
  74. (*) Medische ethiek in de sportgeneeskunde, Vlaams Tijdschrift voor Sport- geneeskunde & -wetenschappen, 2001, pp. 37-39.
  75. Wat poëzie voor mij betekent, 2002, Poëziekrant, blz.
  76. (*) The Belgian Law on euthanasia, The Historical and Ethical Background, Acta Chirurgica Belgica, 2002, 6, pp. 394-397.
  77. We moeten in de industrielanden gewoon naar een daling van de bevolking, in: Jos Grobben & Bart Vandormael (ed.): De eerste vrouw die 150 wordt is nu al geboren., Leuven, Van Halewijck, 2003, pp. 149-159.
  78. Een onhaalbaar profiel? in: Torfs, Rik & Martens, Kurt (ed.), Habemus papam het profiel van de volgende paus. Leuven, Davidsfonds, 2004.
  79. De welgekende waarheid. in: De Ceuleer Joël, (ed) Gezocht: de zin van het leven Grote Vragen, Globe, Brussel, 2005, pp. 76-100.

 

Selection of publications: https://biblio.ugent.be/person/811000064406?sort=year.desc&sort=datecreated.desc&limit=10&start=0